Znamy najnowsze wnioski z ekspertyzy prawnej ws. poprawy BRD w Polsce

Rekomendacje autorów ekspertyzy prawnej w której przeanalizowano działanie instytucji wiodących odpowiedzialnych za BRD w krajach UE jednoznacznie wskazują – Polsce potrzebny jest międzyresortowy pełnomocnik Rządu ds. BRD obsługiwany przez wyspecjalizowaną komórkę organizacyjną w urzędzie ministra właściwego ds. transportu.

Ekspertyzę pt. „Obowiązujący stan prawny w krajach członkowskich Unii Europejskiej, z wyłączeniem Polski, w zakresie funkcjonowania instytucji wiodących odpowiedzialnych za koordynację działań w sprawach bezpieczeństwa ruchu drogowego”, wykonaną na zlecenie Sekretariatu Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego przez kancelarię „Łazor i Wspólnicy spółka komandytowo-akcyjna”. Przygotowano ją niezależnie do opublikowanej już przez KRBRD pierwszej części raportu Banku Światowego na temat struktury instytucjonalnej zarządzania BRD w Polsce. Ekspertyza uzupełnia raport o prezentację rozwiązań prawnych w zakresie funkcjonowania tzw. instytucji wiodących w krajach Unii Europejskiej wraz z rekomendacjami rozwiązań możliwych do wdrożenia w Polsce w jak najkrótszym terminie.

W ekspertyzie podkreślono, że w większości państw Unii Europejskiej zadaniami z zakresu BRD zajmuje się minister właściwy do spraw transportu, lub merytoryczna jednostka organizacyjna w urzędzie obsługującym ministra właściwego ds. transportu lub przez niego nadzorowana. Wynika to z najszerszego zakresu kompetencji związanych z BRD, jakie posiada minister właściwy ds. transportu w porównaniu z kompetencjami innych ministrów. W ocenie autorów, w ujęciu teoretycznym Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego posiada wszelkie prawne możliwości do prawidłowego działania, jednak zakres jej kompetencji jest zbyt szeroki przez co nie posiada ona faktycznych instrumentów prawnych do monitorowania oraz egzekwowania zlecanych administracji rządowej działań z zakresu poprawy stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce. Aby poprawić bezpieczeństwo ruchu drogowego, autorzy ekspertyzy rekomendują:

a) przyjęcie modelu ministerialnego Instytucji Wiodącej w postaci powołania międzyresortowego pełnomocnika Rządu ds. bezpieczeństwa ruchu drogowego obsługiwanego przez wyspecjalizowaną komórkę organizacyjną w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw transportu

lub

b) zmodyfikowanie dotychczasowego modelu międzyresortowego Instytucji Wiodącej poprzez stosowną nowelizację ustawy Prawo o ruchu drogowym w zakresie zadań Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego.
Jak pokazała ekspertyza, w krajach członkowskich Unii Europejskiej występują 3 podstawowe modele tzw. instytucji wiodącej odpowiadającej za koordynację działań w sprawach BRD:

• model międzyresortowy – zbliżony, a w niektórych przypadkach tożsamy z modelem funkcjonującym w Polsce gdzie instytucja wiodąca składa się z przedstawicieli osób wchodzących w skład Rady Ministrów, sekretarzy, podsekretarzy stanu etc.;
• model agencyjny – zakłada utworzenie państwowej osoby prawnej, która posiada osobowość prawną i zdolność do czynności prawnych oraz dysponuje własnym budżetem niezbędnym do realizacji zadań własnych;
• model ministerialny zakłada, że instytucja wiodąca wchodzi w skład ministerstwa właściwego do spraw BRD.

Jako działania długoterminowe (rozumiane jako działania, które wymagają większej ilości czasu celem ich wdrożenia), autorzy ekspertyzy zaproponowali rozważenie podjęcia prac legislacyjnych nad projektem ustawy o Krajowej Radzie Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego lub, z perspektywy funkcji jaką Rada lub inny nowopowstały organ np. Agencja będąca państwową osobą prawną, w znowelizowanym kształcie miałaby pełnić, ustawy o bezpieczeństwie ruchu drogowego. Jako działanie do wdrożenia w jak najkrótszym terminie – powołanie Pełnomocnika Rządu ds. BRD obsługiwanego przez wyspecjalizowaną komórkę organizacyjną w urzędzie ministra właściwego ds. transportu. Argument przemawiający za tym rozwiązaniem to w ocenie autorów fakt, że dotychczasowa praktyka ustanawiania pełnomocników Rządu wskazuje na to, że w sposób znaczący poprawili oni sytuację związaną z materią spraw leżących w ich kompetencjach.